Dożynki



Dożynki to ludowe święto plonów połączone z obrzędami dziękczynnymi za ukończenie prac polowych.

W czasach przedchrześcijańskich odbywały się w okresie równonocy jesiennej i nazywane były, zależnie od regionu Polski - obrzynkami, wieńcami, wyżynkami czy żniwiokiem.

Te pierwotne obrzędy prawdopodobnie związane były z kultem drzew, potem roślin i wreszcie z rolnictwem.

W XVI wieku dożynki pojawiły się w majątkach ziemskich, jako forma nagrody i podziękowania dla żniwiarzy i służby folwarcznej za ich pracę oraz za zebrane plony.

Dożynki rozpoczynały się wiciem wieńca z resztek zbóż pozostawionych na polu, które ozdabiano najczęściej czerwoną jarzębiną, owocami czy kwiatami i oplatano kolorowymi wstążkami. Taki wieniec miał najczęściej kształt korony albo koła i nazywany bywał "plonem" , jako że uosabiał zebrane plony oraz urodzaj. Niosła go najlepsza żniwiarka.

 

Z końcem XIX w. bogaci chłopi zaczęli urządzać własne święta plonów dla swoich domowników i pracowników, których najmowano do prac polowych.

 

Dożynki prezydenckie zostały zorganizowane po raz pierwszy w Spale (letnia siedziba prezydentów Polski) w 1927 roku przez Ignacego Mościckiego.

 

Od 1945 r. gospodarzami dożynek bywali zwykle przedstawiciele władz administracyjnych różnych szczebli, a samo święto zostało mocno upolitycznione. Ostatnie takie dożynki miały miejsce w 1987 r. w Wąbrzeźnie, w ówczesnym województwie toruńskim.

 

W 2000 r. do przedwojennej tradycji powrócił Prezydent Aleksander Kwaśniewski.


Oprócz Dożynek Prezydenckich odbywają się też w Częstochowie Dożynki Centralne.