Królewskie Katolickie Gimnazjum Męskie w Chełmnie rozpoczęło działalność w 1837 r. Od początku była to najbardziej spolonizowana szkoła na Pomorzu. Od 1840 r. uczyli w niej tacy wybitni profesorowie, jak dr Wojciech Łożyński, ks. Antoni Knast oraz filolog i naukowiec Stanisław Węclewski. Spośród wyróżniających się wychowanków należy wymienić: Ludwika Rydygiera, Stanisława Kujota i Kurta Schumachera.

Zespół budynków przy ul. Dominikańskiej zaczął powstawać w latach 60. XIX w., w bloku ograniczonym ulicami Dominikańską, Franciszkańską, Biskupią i Klasztorną, na północ i zachód od dawnego klasztoru franciszkanów. Na potrzeby szkoły zaadaptowano również opuszczony przez franciszkanów kościół pw. św. św. Jakuba i Mikołaja, który w 1868 r. poświęcono jako kościół szkolny.

Główny budynek szkolny jest neogotycki, na planie prostokąta, dłuższym bokiem ustawiony do ulicy. Jego bryła składa się z trzypiętrowego prostopadłościanu, do którego boków przylegają dwa dwupiętrowe skrzydła. Od strony tylniej dostawiono do niego wieloboczny ryzalit mieszczący klatkę schodową. Elewacje dzielone są rytmicznie rozmieszczonymi trójuskokowymi przyporami, ciągnącymi się przez całą wysokość budynku i przeprute oknami o zróżnicowanym kształcie. Kondygnacja druga i trzecia oddzielone są od siebie fryzem z ukośnie układanych cegieł i ukośnym gzymsem. Okna na parterze i pierwszym piętrze są zamknięte łukami odcinkowymi. Na drugim piętrze okna w postaci ostrołukowych biforiów są umieszczone w odcinkowych wnękach. Na trzecim piętrze ryzalitu, w elewacji tylnej w każdej osi umieszczone są po dwa okienka ostrołukowe. W elewacjach bocznych między przyporami wnęki ciągnące się przez wysokość całego budynku, w środkowych osiach ostrołukowe okna tryforyjne umieszczone w odcinkowych blendach.

Bogate opracowanie zyskała fasada ryzalitu głównego, od strony ul. Dominikańskiej. W środkowej osi na parterze znajduje się główny portal wejściowy. Składa się ona z prostokątnego obramowania, z wpisanym weń, trójuskokowym, profilowanym ostrołukiem. W nim umieszczony jest otwór drzwiowy zamknięty odcinkowo i nadświetle wypełnione czterema ostrołukami. Po bokach części ostrołukowej dwa pola wypełnione reliefowymi ślepymi maswerkami, powyżej płycina z inskrypcją "GYMNASIUM A.D. MDCCCLXV exstructum."

Najwyższe kondygnacje tego ryzalitu od strony fasady zajmuje dwukondygnacyjna aula, której trzy wysokie ostrołukowe okna wypełnione są kamiennymi laskowaniami i maswerkiem geometrycznym.