Obecna Nieszawa jest spadkobiercą miasta o tej samej nazwie założonego w 1425 r. na lewym brzegu Wisły, naprzeciwko Torunia, w pobliżu zamku Dybów. Osada ta stanowiła poważną konkurencję dla Torunia i na żądanie mieszczan toruńskich została w 1460 r. przeniesiona na obecne miejsce, wraz z nadaniem przywileju wg prawa chełmińskiego. W XVI w. miasto rowijało się dynamicznie jako miejsce pośrednictwa w handlu wiślanym. W 1. poł. XVI w. była siedzibą starostwa niegrodowego. Od 2. poł. XVII w. datuje się upadek miejscowości, która wg lustracji z 1789 r. oprócz kościołów, ratuszem, komorą celną i jednym domem mieszkalnym miała zabudowę wyłącznie drewnianą. W 1822 r. podjęto prace zmierzające do regulacji zabudowy wg projektu geometry Stanisława Zawiszy, które trwały do 1850 r. Powstała wówczas większość z istniejącej do dziś zabudowy mieszkalnej i układ urbanistyczny. W 1862 r. w sąsiedztwie miasta poprowadzono linię kolejową z Warszawy do Bydgoszczy, a w 1867 r. ustanowiono tu siedzibę powiatu, co spowodowało pewne ożywienie gospodarcze. W 1932 r. przeniesiono władze powiatowe do Aleksandrowa Kujawskiego. Dzisiaj Nieszawa jest malowniczym miastem leżącym na uboczu głównych dróg, a oprócz zabytków jedną z jej atrakcji jest prom przez Wisłę, na którym od 2001 r. odbywają się tzw. Koncerty na Wodzie. Nieszawa leży na Kujawsko-Pomorskim Szlaku Fryderyka Chopina. W 1867 r. urodził się tu Stanisław Noakowski, architekt, malarz, rysownik i historyk sztuki. Zabytki:
- kościół pw. św. Jadwigi
- plebania kościoła parafialnego , tzw. Dom Noakowskiego
- zespół klasztorny franciszkanów z kościołem Podwyższenia Krzyża Św.
- cmentarz parafialny
- ratusz
- zespół folwarku franciszkanów i dawna komora celna
- domy drewniane i murowane z 1. poł. XIX w., m.in.: pl. Kazimierza Jagiellończyka 1, 4, 5, 7, 9, 11a, 11b, 12, 13, 14, ul. 3 Maja 3 , 4, 11, 12, 13, 14, 16 , 18, 20, 22, 24 , ul. Kościuszki 9, 12, 13, 15, 19, 23, ul. Mickiewicza 12, ul. Sienkiewicza 17
- dom przy ul. Mickiewicza 6 z pocz. XIX w., obecnie Muzeum im. Stanisława Noakowskiego
- kamienica Sobierajów z 1900 r. przy ul. Mickiewicza 16
- figura przydrożna
|