W okresie gotyku nastąpiły zasadnicze zmiany w krajobrazie architektonicznym województwa. W przeciwieństwie do wcześniejszego okresu, gdy rolę wiodącą odgrywały tereny Kujaw, teraz na czoło wysunęła się Ziemia Chełmińska, do pocz. XIII w. pustoszona przez najazdy Prusów. Osadzenie w 1223 r. zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie, zwanego potocznie Krzyżakami, oprócz całkowitego wyeliminowania problemu najazdów pruskich, spowodowało ogromny skok cywilizacyjny dla ziem położonych na wschód i północ od Wisły. Wzniesiono wówczas wiele budowli obronnych, spośród których wiele przetrwało do dzisiaj, chociaż nieraz w formie ruiny (zamki w Radzyniu Chełmińskim, Golubiu, Pokrzywnie, Brodnicy, Toruniu, Świeciu). Zamek w Radzyniu jest uważany za wybitne osiągnięcie budownictwa obronnego na ziemiach Polski. W ośrodkach biskupich powstawały zamki oraz, co oczywiste, katedry (kościół Trójcy Św. w Chełmży, katedra we Włocławku). W krótkim czasie powstała sieć parafialna, wraz z licznymi niezbędnymi do opieki duszpasterskiej murowanymi z cegły i kamienia, niewielkimi świątyniami (Rogowo, Papowo Biskupie, Papowo Toruńskie, Świerczynki i wiele innych). W dużych ośrodkach miejskich osadzały się zakonu dominikanów i franciszkanów (kościoły św. Jakuba i Mikołaja oraz św. Piotra i Pawła w Chełmnie, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu). Budowano okazałe świątynie parafialne, twórczo rozwijające wzory zachodnie (kościoły św. Janów i św. Jakuba w Toruniu, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Chełmnie, św. Mikołaja w Grudziądzu, św. Katarzyny w Brodnicy, św. Mikołaja w Chełmży). W bogatym kupieckim Toruniu kwitło budownictwo świeckie, którego przykłady pozostają dzisiaj najważniejszymi budowlami świeckimi w tej części Europy (Ratusz Staromiejski, kamienice gotyckie). Na teren Kujaw gotyk dotarł nieco później, stąd jego przykłady prezentują późniejszą fazę gotyku, charakteryzują się również mniejszą skalą (kościoły Bydgoszczy, kościół św. Witalisa we Włocławku). Z epoką tą wiąże się rozwój budownictwa obronnego. Oprócz wspomnianych zamków mamy przykłady obwarowań, szczególnie dobrze zachowanych w Chełmnie, nazywanym "polskim Carcassonne", ale także w Golubiu, Toruniu, Grudziądzu, a w mniejszym stopniu Brodnicy, Kowalewie Pomorskim i Nowem.

Zabytki gotyckie w województwie kujawsko-pomorskim (wybór):

Budownictwo sakralne - kościoły katedralne:

• Chełmża - kościół Trójcy Św.
• Włocławek - katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
  

Budownictwo sakralne - parafialne kościoły miejskie

• Brodnica - kościół św. Katarzyny
• Brześć Kujawski - kościół św. Stanisława
  
• Bydgoszcz - kościół św. Marcina i św. Mikołaja (ob. katedra diecezji bydgoskiej)
• Chełmno - kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Chełmża - kościół św. Mikołaja
• Golub-Dobrzyń - kościół św. Katarzyny
  
• Grudziądz - kościół św. Mikołaja
  
• Izbica Kujawska - kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
  
• Kowalewo Pomorskie - kościół św. Mikołaja
• Lipno - kościół Wniebwowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Mogilno - kościół św. Jakuba
• Nieszawa - kościół św. Jadwigi
• Nowe - kościół św. Mateusza
• Radziejów - kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
  
• Radzyń Chełmiński - kościół św. Anny
  
• Świecie - kościół św. Stanisława (starofarny)
  
• Toruń - kościół św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty (ob. katedra diecezji toruńskiej)
  
• Toruń - kościół św. Jakuba
• Włocławek - kościół św. Jana Chrzciciela

Budownictwo sakralne - kościoły wiejskie:

• Chełmonie - kościół św. Bartłomieja
• Kijewo Królewskie - kościół św. Wawrzyńca
  
• Ostrowite - kościół św. Marii Magdaleny
• Papowo Biskupie - kościół św. Mikołaja
• Pluskowęsy - kościół św. Jana Chrzciciela
  
• Radomin - kościół św. Mikołaja
  
• Rogowo - kościół Krzyża Św.
• Służewo - kościół św. Jana Chrzciciela
  
• Srebrniki - kościół Matki Bożej Śnieżnej
• Wrocki - kościół św. Marcina
  

Bądź pierwszym który skomentuje

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą dodawać komentarze.
Proszę zaloguj się lub zarejestruj.

Powered by AkoComment Tweaked Special Edition v.1.4.2
Polska adaptacja - JoomlaPL.com Team