Lokalizacja: Nieszawa, powiat aleksandrowski, woj. kujawsko-pomorskie. Kościół położony jest na północ od Rynku, przy ul. Noakowskiego.	Więcej zdjęć >>>
Datowanie: ok. 1460-1468, 1592 r., XVI-XVIII w.
Technika, materiał: Budynek murowany z cegły, kaplice otynkowane.
Historia parafii św. Jadwigi w Nieszawie jest starsza niż samo miasto. Pierwotnie miasto Nieszawa zostało założone ok. 1431 r. w pobliżu obecnego zamku Dybowskiego, naprzeciwko Torunia. Już wówczas erygowano tam parafię pw. św. Jadwigi, Rozesłania Apostołów i Najświętszej Marii Panny. Dobrze rozwijające się miasto z powodów politycznych zostało przeniesione na obecne miejsce, i ponownie lokowane w 1460 r. Wkrótce po tym czasie rozpoczęto wznoszenie kościoła parafialnego, który ukończono zapewne w 1468 r. Kościół ten nie posiadał wieży, którą dobudowano dopiero po ponad stu latach, w 1592 r., z fundacji m.in. Wawrzyńca Rzuca, miejscowego mieszczanina. Dalsze inwestycje przypadają na XVI i XVII. Na przełomie tych wieków zasklepiono prezbiterium. W 1. poł. XVII w. ufundowano bogate wyposażenie wnętrza, w znacznej mierze zachowane do dzisiaj. w 1637 r. dobudowano do nawy północną kaplicę pw. św. Jana Chrzciciela, a w 1705 r. południową pw. Najświętszej Marii Panny. Po 1710 r. odnowiono wieżę staraniem kasztelana brzesko-kujawskiego Michała Działyńskiego. Wnętrze odnawiano w 1869 r., a w latach 1951-1952 przeprowadzono gruntowny remont, który doprowadził do zmniejszenia autentyczności substancji zabytkowej kościoła. W miejsce pozornego sklepienia w nawie, pochodzącego prawdopodobnie z XVII w., założono strop żelbetowo-pustakowy, wymieniono również pierwotną więźbę dachową.
Kościół św. Jadwigi w Nieszawie jest budowlą w stylu gotyckim, murowaną z cegły. Jego bryła składa się z trzech części - prezbiterium zamkniętego prostą ścianą, nieco wyższej i szerszej nawy i wieży. Od zewnątrz wszystkie części są opięte uskokowymi skarpami. Mury prezbiterium i wieży przeprute są ostrołukowymi oknami. Od strony północnej i południowej do dwóch wschodnich przęseł nawy przylegają nowsze kaplice, formujące rodzaj pseudotranseptu. Kwadratowa w planie wieża, dzielona na kondygnacje opaskowymi fryzami, charakteryzuje się bogatą artykulacją architektoniczną, złożoną z okien lub blend o różnorodnych wykrojach: odcinkowym, ostrołukowym lub dwułucznym. Na północnej elewacji znajduje się tablica erekcyjna z 1592 r. z gmerkiem Wawrzyńca Rzuca. Na południowej elewacji wieży, w trzeciej kondygnacji zamontowano tablicę z herbem Działyńskich upamiętniającą jej odnowienie. Cenne jest wyposażenie wnętrza, którego najstarsze elementy pochodzą z pocz. XVII w. i na które składają się dzieła snycerki i malarstwa. Ołtarz główny z pocz. XVII w. jest późnorenesansowy, z rzeźbami św. św. Pawła, Andrzeja, Stanisława i Wojciecha oraz płaskorzeźbą św. Jadwigi przed krucyfiksem, w polu środkowym obraz Adoracji Dzieciątka. Ołtarze z tego samego czasu - lewy z obrazem św. św. Fabiana i Sebastiana, prawy z obrazem św. Jana Nepomucena. Kolejne dwa ołtarze z tego czasu znajdują się w nawie od południa i w kaplicy północnej. Również późnorenesanowy chór muzyczny ma malowaną dekorację imitującą intarsje, a na parapecie sceny symbolizujące błogosławieństwa oraz spotkanie króla Salomona z królową Sabą. Ponadto wyróżniają się stalle i tron z 1655 r. o bogatej dekoracji rzeźbiarskiej i hermowymi pilastrami oraz zespół ław z 1. poł. XVII w., z malowanymi i intarsjowanymi dekoracjami ornamentalnymi i figuralnymi.
Bibliografia Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. 11, Województwo bydgoskie, z. 1, Dawny powiat aleksandrowski, s. 12-17.
Fotografie: Piotr Kożurno © ICIMSS

Bądź pierwszym który skomentuje

Tylko zarejestrowani użytkownicy mogą dodawać komentarze.
Proszę zaloguj się lub zarejestruj.

Powered by AkoComment Tweaked Special Edition v.1.4.2
Polska adaptacja - JoomlaPL.com Team