Stanowisko jest położone w Borach Tucholskich, w obrębie równiny morenowej falistej, w otoczeniu obniżeń stanowiących rynnę subglacjalną. Osada zajmowała powierzchnię ok. 1,5 ha.
Archeologiczne badania szerokopłaszczyznowe, w związku z planowaną budową autostrady A-1, przeprowadzono w 1999 roku (J. Bojarski i M. Weinkauf z Instytutu Archeologii UMK w Toruniu), poprzedzając je pracami sondażowo-wierceniowymi (1996 rok).
Obiekty wczesnośredniowieczne (261) rozmieszczone były na całym obszarze stanowiska, przy czym wyróżniono dwie, zróżnicowane pod względem funkcji części osiedla: pierwszą - z pozostałościami naziemnej lub zagłębionej poniżej gruntu zabudowy mieszkalnej i gospodarczej (zagrody zajmujące powierzchnię 2-3 arów) oraz drugą – o charakterze wyraźnie produkcyjnej (z większą liczbą palenisk i dużych pieców, skupiskami jam wędzarskich i dziegciarskich).
W trakcie badań stanowiska pozyskano przede wszystkim mało zróżnicowany pod względem technologiczno-stylistycznym materiał ceramiczny (ok. 10 tysięcy fragmentów naczyń z wczesnego średniowiecza) i kości zwierzęce oraz ok. 100 przedmiotów wykonanych z różnych surowców (metalu, gliny, poroża i kości oraz bursztynu), w tym sierp, ościenie i haczyki do wędek z żelaza, brązowy kabłączek skroniowy, przęśliki gliniane, grzebienie z poroża, łyżwy kościane oraz bursztynowy paciorek.
Biorąc pod uwagę chronologię pozyskanych ruchomych materiałów źródłowych oraz stratygrafię odsłoniętych nawarstwień można stwierdzić, że jednofazowa osada wiejska w Płochocinku o zwartej zabudowie istniała w młodszych fazach wczesnego średniowiecza (2. połowa XI-2. połowa XII wieku).
Opisywane osiedle wiejskie należy do nielicznych tego rodzaju punktów osadniczych na Pomorzu Wschodnim przebadanych na tak znaczną skalę. Osiedle to leżało na szlaku lądowym via mercatorum, łączącym ziemię świecką, a dalej Kujawy z Pomorzem Gdańskim.

Bibliografia:

• D. Bienias, J. Bojarski, W. Chudziak, A. Janowski, D. Makowiecki, D. Poliński, M. Weinkauf, Płochocinek, gm. Warlubie, stanowisko 14, [w:] Pozostałości wczesnośredniowiecznego osadnictwa w strefie przebiegu autostrady A-1 w województwie kujawsko-pomorskim (byłe województwo bydgoskie). Katalog źródeł archeologicznych, red. J. Olczak, W. Chudziak, Toruń 2008, s. 77-404.

Fotografie: B. Czapiewski, A. Szwarc
© ICIMSS