Obiekt silnie zniszczony i zdeformowany w ok. 75-80%, przede wszystkim przez użytkowanie terenu jako cmentarza ewangelickiego. Zachował się tylko fragment grodziska w postaci masywu ziemnego o nerkowatej formie, o długości ok. 60 m, szerokości ok. 20 m i wysokości ok. 5 m. Na podstawie dotychczasowych badań można sądzić, że pierwotnie gród wczesnośredniowieczny miał kształt pierścieniowaty lub podkowiasty. Stanowisko znajduje się w obrębie progu rynnowego, rozdzielającego wody dwóch jezior (Zamkowego i Frydek), wcześniej stanowiącego ich półwysep.
Na grodzisku w Wąbrzeźnie przeprowadzono badania archeologiczne o różnym zakresie: szerokopłaszczyznowe (W. Heym w 1940 roku), ratownicze (J. Grześkowiak w 1965 roku oraz J. Bojarski, W. Chudziak i D. Poliński w 1992 roku w ramach obecnego Instytutu Archeologii UMK w Toruniu) oraz sondażowe (1989 rok).
Podczas badań terenowych na obiekcie stwierdzono przemieszanie warstw kulturowych pochodzących z wczesnego i późnego średniowiecza, dodatkowo zostały one przemieszane i zniszczone w czasach nowożytnych i współczesnych. Sposób opracowania wyników badań z 1940 roku, które dostarczyły zdecydowanie najwięcej materiałów źródłowych, nie pozwala jednoznacznie powiązać znalezisk ruchomych z reliktami walu obronnego i zabudową grodu. Badania ratownicze w 1992 roku wykazały, że należy liczyć się z co najmniej dwoma poziomami osadnictwa grodowego we wczesnym średniowieczu (VII/VII-VIII wiek – domniemana faza grodowa oraz 2. połowa X-X/XI wiek i XI/XII-1. połowa XII wieku).
Wśród pozyskanych ruchomych materiałów źródłowych z wczesnego średniowiecza dominują fragmenty naczyń ceramicznych oraz kości zwierzęce; znaleziono także szpile i szydła z poroża oraz przedmioty żelazne, jednak ich przynależność chronologiczna budzi wątpliwości z powodu przemieszania warstw oraz nieprecyzyjnej eksploracji.

Bibliografia:

• W. Heym, Die Burg des frühen Mittelalters Friedeck bei Briesen (Ein Beitrag zum Bau deutscher Burgen im Osten und zur Urgeschichte der Stadt Briesen), Gothiskandza 1941, H. 3, S. 57-94.
• D. Poliński, Wąbrzeźno, gm. loco, [w:] Wczesnośredniowieczne grodziska ziemi chełmińskiej. Katalog źródeł, red. J. Chudziakowa, Toruń 1994, s. 184-190.
• R. Boguwolski, M. Kurzyńska, Archeologia północnej części ziemi chełmińskiej, Grudziądz 2001, s. 155-157.

Fotografie: R. Boguwolski, W. Sosnowski
© ICIMSS