W 1895 roku Heinrich Tilk przedłożył pierwszy projekt dużego budynku o konstrukcji ryglowej z dwoma ryzalitami. Projekt został zatwierdzony 21 lipca 1895 roku i ostatecznie zrealizowany. Właściciele:1892 - współwłaścicielem Emilie Walter z domu Tilk, Johanna Kusel z domu Schoenfeld. 1895 - współwłaścicielem firma budowli i wyrobów drewnianych Joseph Houtermans i Carl Walter. 1900 - Friedrich Hinz, Johanna Kusel, Herman, Heinrich i Paul Kusel. 1902 - mistrz murarski Hinz. 1912 - Firma Houtermans i Walter.
Budowla założona jest na rzucie bardzo wydłużonego prostokąta z małymi skrzydłami na krańcach, biegnącymi w głąb działki. Część główna jest w zasadzie trzytraktowa, oraz ośmioczęściowa. Dom jest piętrowy i ma częściowo mieszkalne poddasze. Dwa wejścia główne do obiektu są w drugich z kolei osiach, licząc od frontu, elewacji bocznych. Za nimi usytuowane są klatki schodowe. Części te w elewacjach występują małymi ryzalitami. Rozplanowanie budynku jest niesymetryczne. Fasada rozczłonkowana jest spiętrzonymi ryzalitami, skupiającymi się w dwóch osiach przyśrodkowych budowli. Najbardziej występują z lica oszklone werandy, nad nimi, przesunięte nieco z ich osi na zewnątrz, potężne czterospadowe dachy, zwieńczone latarniami. W korytarzach na parterze zachowany jest cały zespół bardzo bogatych neoklasycystycznych drzwi z ozdobnymi neorokokowymi okuciami. W oszkleniach werand parteru znajdują się drobne kolorowe szybki witrażowe. Elewacje budynku członowane są ozdobnym układem elementów konstrukcji ryglowej i dekorowane ponadto wieloma detalami: klasycystycznymi drzwiami o bogatym wykroju z profilowanych listew, wycinanymi w małe półwałki i ornamentowanymi ramami okien, drobnymi podziałami szyb.

Bibliografia:

• Zabudowa Bydgoskiego Przedmieścia, opr. M. Grzęska-Janiak, A. Walczak, Toruń 1979, t. II [mpis dostępny w biurze Mieskiego Konserwatora Zabytków].

Fotografie: P. Kożurno
© ICIMSS