W 1903 roku mistrz murarski i przedsiębiorca budowlany Michael Bartel zaprojektował obecnie istniejący dom dla Hermana Pohla. Zatwierdzenie tego projektu uzyskano 3 kwietnia 1903 roku ale prace nad wzniesieniem kamienicy musiały trwać jeszcze długo, gdyż 4 października 1905 roku wydano jeszcze pozwolenie na wprowadzenie zmian budawlanych. Poprzednio na środku tej parceli w roku 1865 kupiec C. Henius wybudował sobie piętrową, pięcioosiową willę o konstrukcji ryglowej z dekoracyjną werandą na osi. Obecnie nosi ona numer Bydgoska 76. W roku 1897 po lewej stronie działki stnął pierwszy dom Hermana Pohla projektowany przez A. Teufela o numerze Bydgoska 78. Właściciele: 1864 - C. Henius, 1881 - Schultz, 1885 - Lubieński, 1890 - mistrz malarski A. Baerman, 1903 - Herman Pohl.
Budowla wzniesiona jest na rzucie kwadratu z dodanym z prawej strony wąskim skrzydłem biegnącym w głąb działki. Jest ona niesymetryczna, pięcioosiowa, trzypiętrowa i trzytraktowa. Dwie lewe osie w tylnej elewacji występują małym ryzalitem. Skrzydło boczne wcięte jest dwoma bokami trójkąta. W jednym z nich umieszczone jest okno doświetlające tylny pokój w zasadniczej bryle budynku. W fasadzie druga i trzecia oś wysunięta jest nieznacznym ryzalitem. Sień wejściowa w przyziemiu i klatka schodowa w tylnym trakcie przebiegają w skrajnej lewej osi.
Fasada artykułowana jest w przyziemiu boniowaniem, wyżej poziomymi gzymsami. Ryzalit podkreślają ozdobne balkony na każdej kondygnacji i potężny szczyt, rozpoczynający się już na trzecim piętrze. Tu umieszczone są spływy wolutowe, a powyżej półkolisty naczółek i obelisk tworzą grzebień attyki. Okna pierwszego i drugiego piętra mają secesyjne obramienia o wykroju kotarowym i kotarowym trójdzielnym, a w ryzalicie listwy z uszkami. Elementy dekoracyjne fasady nawiązują swym charakterem do epoki późnego gotyku i wczesnego renesansu.

Bibliografia:

• Zabudowa Bydgoskiego Przedmieścia, opr. M. Grzęska-Janiak, A. Walczak, Toruń 1979, t. II [mpis dostępny w biurze Mieskiego Konserwatora Zabytków].

Fotografie: P. Kożurno
© ICIMSS